Υπάρχει ένα βιβλίο για τη Ρώσικη Επανάσταση και το σοβιετικό καθεστώς που, αν ήμασταν σοβαροί αριστεροί, θα ’πρεπε να το είχαμε διαβάσει από παλιά. Όχι επειδή κλείνει τη συζήτηση, αλλά επειδή την πάει πολλά βήματα παρακάτω (πέρα από τις δοξολογίες ή τις σεμνές κριτικές της σοσιαλιστικής πατρίδας). Υπάρχει ένα κείμενο που λέει τα πράγματα με τ’ όνομά τους, και τ’ όνομα αυτό είναι, ούτε λίγο ούτε πολύ, ολοκληρωτισμός. Μια τέτοια πρόκληση θα ’πρεπε να ξυπνήσει μάλλον το ενδιαφέρον των αριστερών παρά τη μήνι, την  αισχύνη ή την αιδήμονα σιωπή τους – εξαρτημένα ανακλαστικά που πέτυχαν να κρατήσουν για καιρό στην αφάνεια τη Γένεση του ολοκληρωτισμού (Οικονομική υπανάπτυξη και κοινωνική επανάσταση)* και τον συγγραφέα της Κώστα Παπαϊωάννου (όπως έγινε άλλωστε και με τη συγγενική περίπτωση του Κορνήλιου Καστοριάδη). Το βιβλίο δεν αξιώνει να πει τη μία και μόνη αλήθεια για το αμφιλεγόμενο θέμα του. Εκθέτει όμως μια ολοκληρωμένη, πολυδιάστατη αφήγηση, με συγκροτημένη επιχειρηματολογία, αξιοθαύμαστη τεκμηρίωση και ασυμβίβαστο ριζοσπαστικό φρόνημα. Από το πλήθος των θεμάτων που θέτει προς συζήτηση, περιορίζομαι εδώ σε τρία κεντρικά: