Τετάρτη 15 Δεκεμβρίου 2010
Κυριακή 5 Δεκεμβρίου 2010
ΠΑΡΑΛΟΓΕΣ Ή ΜΙΚΡΕΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΤΡΑΓΩΔΙΕΣ της ομάδας Sforaris
ΠΑΡΑΛΟΓΕΣ Ή ΜΙΚΡΕΣ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΕΣ ΤΡΑΓΩΔΙΕΣ της ομάδας Sforaris
Παραλογές, σύμφωνα με τον Α. Πολίτη, (1) είναι τα τραγούδια με «πλαστή» (2), περιποιημένη υπόθεση, που δεν μεταφέρουν στον ποιητικό χώρο ένα απλό επεισόδιο, αλλά περιγράφουν μια ολοκληρωμένη πράξη. Οι παραλογές, και στην περίπτωση που περιγράφουν ένα πραγματικό γεγονός, το εμφανίζουν σαν μια οριακή, ακραία κατάσταση, όπου προβάλλεται το ουσιώδες ενώ απωθείται το τυχαίο.
(1) Α. Πολίτης, «Το δημοτικό τραγούδι», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, τομ.ΙΑ΄, σελ. 290.
(2) Στ. Κυριακίδης, Το δημοτικό, σελ. 64, ο όρος είναι του Passow.
*Τον ορισμό των παραλογών δανειστήκαμε από την ηλεκτρονική διεύθυνση http://ujdigispace.uj.ac.za:8080/dspace/bitstream/10210/2571/12/9a%20PartB-Ch3.pdf
Ο χώρος της σκηνής του BIOS θεωρείται και δικαίως, ως ένας κατεξοχήν χώρος του πειραματικού θεάτρου. Αρκετές από τις παραστάσεις του, αποτελούν αναφορές στη θεατρική περίοδο που ανεβαίνουν. Ανάμεσα σε πολλά έργα βρίσκουμε μια σημαντική τάση διερεύνησης της ιδιοπροσωπίας της κοινωνίας μας. Έστω με σύγχρονο τρόπο, έστω με πειραματικό, έχουν ανέβει αρκετά έργα τα οποία προσπαθούν να συνδυάσουν τις ρίζες της παράδοσης με τη σύγχρονη πραγματικότητα. Ένα επιτυχημένο παράδειγμα αυτής της προσπάθειας ήταν το «Γκόλφω 2.3 beta» πριν από 3 χρόνια, ενώ στην ίδια λογική κινείται και το «Παραλογές ή μικρές καθημερινές τραγωδίες της ομάδας Sforaris».
Το κείμενο του έργου είναι βασισμένο στις ιστορίες τεσσάρων παραλογών: Η μάνα η φόνισσα, Της σκοτωμένης, Τα αγαπημένα αδέλφια και η κακή γυναίκα, Η γυναίκα βοσκός. Η επιλογή των συγκεκριμένων παραλογών δεν είναι τυχαία. Όσο κι αν κάποιες από αυτές είναι ιδιαίτερα γνωστές, το κοινό νήμα το οποίο ενώνει και τις τέσσερις είναι ο ενδοοικογενειακός φόνος. Το τραγικό αυτό συμβάν αποτελεί ίσως το ακραίο ταμπού στα ήδη και τα έθιμα μιας κοινωνίας. Ταυτόχρονα αποτελεί και το αρχέτυπο της έκνομης τάξης μιας, και για να θυμηθούμε τον Άβελ και τον Κάιν, είναι σύμφωνα με την παράδοση το πρώτο έγκλημα το οποίο διεπράχθη, μετά την εκδίωξη του ανθρώπου από τον παράδεισο. Από την ουσία του και μόνο είναι ένα θέμα που χρήζει ιδιαίτερης αναφοράς.
Για την ανάπτυξη λοιπόν της προβληματικής πάνω στο συγκεκριμένο, ο σκηνοθέτης Γιάννης Καλαβριανός, μετέρχεται τον συνδυασμό της αφηγηματικής παράδοσης των δημοτικών τραγουδιών αφενός, και ενός είδους λαϊκών θεαμάτων της μεταγενέστερης αρχαιότητας και των πρώτων χριστιανικών αιώνων, όπου ένα ή δύο πρόσωπα (υποκριτές) παρίσταναν αποσπάσματα παλαιότερων έργων και τραγωδιών. Στήνει έτσι μια παράσταση η οποία δεν εμπνέεται, με την ακριβή έννοια του όρου, από τη λαϊκή παράδοση με σκοπό τη μετεξέλιξή της στο σήμερα. Περισσότερο προσπαθεί να χρησιμοποιήσει την παράδοση ως βάθρο πάνω στο οποίο στήνει την προβληματική του για την αρχέτυπη παράβαση ή αλλιώς βλέπει το αντικείμενό του μέσα από την οπτική των δημοτικών τραγουδιών.
Από κει και ύστερα το όλο στήσιμο του έργου βαφτίζεται στην κολυμβήθρα του πειραματικού θεάτρου. Αξιοποιώντας τους θεατρικούς χώρους που έχει κάθε φορά στη διάθεσή του (από τους στρατώνες του Καποδίστρια στο Αργος και τον παλιό ρώσικο ναύσταθμο στον Πόρο και από την πλατεία του χωριού Ποταμός στα Κύθηρα μέχρι μια εγκαταλελειμμένη κατοικία στην παραλία του Επιταλίου στην Ηλεία) προσαρμόζει την παράσταση, χρησιμοποιώντας τα ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά συστατικά του χώρου που έχει στη διάθεσή του. Έτσι και στη συγκεκριμένη παράσταση συνομιλεί άνετα με το σκηνικό χώρο του BIOS και κατορθώνει να δώσει ανάσα και διάστημα στις ηθοποιούς του οι οποίες πατώντας πάνω στις οδηγίες και τα ευρήματα του σκηνοθέτη, κατορθώνουν να μεταφέρουν τις μυρουδιές μιας Ελλάδας όπου η αγροτική οικονομία δέσποζε. Περνώντας με άνεση από το ρόλο της αφηγήτριας σε αυτόν της ηθοποιού και από το ρόλο του άντρα σε αυτόν της γυναίκας, το έργο διατηρεί το ενδιαφέρον του θεατή μιας και το παιχνίδι της ερμηνείας παραμένει ανοικτό. Ακόμη περισσότερο καλύπτει τα ενδεχόμενα χάσματα γύρω από τις συνθήκες του γεγονότος χρησιμοποιώντας αποσπάσματα από έργα του Τάσου Λειβαδίτη, δείχνοντας ότι παρόλη την εξέλιξη των κοινωνιών, αρχικές μεταφυσικές αγωνίες και ερωτήματα παραμένουν αναπάντητα. Είναι αυτά τα ερωτήματα στα οποία η εξέλιξη του βιομηχανικού πολιτισμού αδυνατεί να δώσει λύσεις.
Το όλο εγχείρημα έχει μεγάλο ενδιαφέρον. Έχοντας ζήσει την ιδεολογική τρομοκρατία της μετανεωτερικότητας όπου η αναφορά και μόνο στην παράδοση ήταν σχεδόν απαγορευμένη, είναι σημαντικό να αντιλαμβάνεσαι ότι μια ομάδα νέων ανθρώπων επιλέγει να στραφεί στον πλούτο της λαϊκής παράδοσης αλλά και σε μια Ποίηση μεταφυσικών ερωτημάτων προσπαθώντας να βρει απαντήσεις. Δείχνει ότι ο ναρκισσισμός της άποψης ότι όλα σήμερα ξεκινάνε, ο οποίος αρνείται την ύπαρξη της μνήμης και της ιστορίας, έχει πλέον οριστικά απαξιωθεί.
Με δεδομένο τη μεγάλη κρίση την οποία περνάει η χώρα αλλά και την οικονομική κοινωνική και πολιτιστική κατοχή από το Δ.Ν.Τ. ολοένα και περισσότερο όλοι μας αλλά ειδικά η νέα γενιά, θα ανακαλύπτουμε αξίες «παρωχημένες» μέχρι τούδε (κοινωνία, οικογένεια, αλληλεγγύη, κοινοτισμός). Η Ιστορία επανέρχεται όχι πλέον ως τιμωρός αλλά περισσότερο ως διάσωση αλλά και εργαλείο φυγής προς το μέλλον.
Η όλη παράσταση κατορθώνει να επιτύχει σε πολλά επίπεδα. Δείχνει να γνωρίζει καλά και να αξιοποιεί ανάλογα την μέχρι τώρα πολιτιστική παράδοση της χώρας μας. Δείχνει επίσης να αντιλαμβάνεται τη σύγχρονη κοινωνία και να λειτουργεί ως ενεργό κομμάτι της. Δείχνει ακόμη ικανή να συνδυάζει το τότε με το τώρα, μιας και αντιμετωπίζει την κάθε περίοδο με σεβασμό αντιλαμβανόμενη την μεταξύ τους σύνδεση. Δείχνει τέλος μια σιγουριά στην έκφραση του αλληλένδετου της ιστορικής πορείας.
Σημαντικό μέρος στην επιτυχία αυτή έχει τόσο το κείμενο της ομάδας Sforaris όσο και η σκηνοθεσία του Γιάννη Καλαβριανού. Για μια ακόμη φορά η νέα γενιά των ηθοποιών στέκεται αντάξια των προσδοκιών κάνοντάς μας αισιόδοξους για το μέλλον.
Τέλος αποδεικνύει ότι το πειραματικό θέατρο, παρακινδυνευμένο από τη φύση του, μπορεί να σταθεί εξίσου καλά, αν όχι καλύτερα, από παλιές δοκιμασμένες συνταγές.
Πληροφορίες.
Παραλογές ή Μικρές καθημερινές τραγωδίες.
Σκηνοθεσία-δραματουργική επεξεργασία: Γιάννης Καλαβριανός
Σκηνικά-κοστούμια: Αλεξάνδρα Μπουσουλέγκα – Ράνια Υφαντίδου
Επιμέλεια κίνησης – χορογραφία: Ξένια Θεμελή
Τραγούδι: Γιώργος Γλάστρας
Βίντεο: Κατερίνα Αποστολίδου
Παίζουν: Κίκα Γεωργίου, Άννα Ελεφάντη, Χριστίνα Μαξούρη
Αναστασία Μποζοπούλου, Βασιλική Σαραντοπούλου.
Στο χώρο του ΒΙΟS
Πειραιώς 84 Γκάζι τηλ. 2103425335
Μέχρι 14/12