ΟΡΦΑΝΑ του ΝΤΕΝΝΙΣ ΚΕΛΛΥ
Στις εκλογές του 1930 το ναζιστικό κόμμα του Α. Χίτλερ κατόρθωσε να εκλέξει 102 βουλευτές, μια σημαντική επιτυχία αν σκεφθεί κανείς ότι στις προηγούμενες εκλογές οι οποίες είχαν γίνει μόλις δύο χρόνια νωρίτερα οι βουλευτές του ήταν 12. Η αύξηση αυτή της επιρροής του δεν έγινε εν κενώ. Είχε προηγηθεί η σταδιακή κατάρρευση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης και το οικονομικό κραχ του 1929 το οποίο δημιούργησε ένα πλαίσιο το οποίο διαμόρφωνε η οικονομική κρίση, η ανεργία, ο πληθωρισμός, η ανασφάλεια και ο ραγδαίος εκφασισμός του πολιτικού τοπίου. Σε αυτά λειτουργούσε συμπληρωματικά η ταπείνωση και οι εξευτελιστικοί όροι που είχαν επιβληθεί στη Γερμανία μετά το τέλος του Α΄Παγκοσμίου Πολέμου. Η επιτυχία όμως του ναζιστικού κόμματος είχε να κάνει και με την αδυναμία της αριστεράς να απαντήσει ουσιαστικά στα προβλήματα που αντιμετώπιζε η κοινωνία. Η άνοδος του ναζισμού/φασισμού εδράζεται πάνω σε υπαρκτά κοινωνικά προβλήματα και όπως χαρακτηριστικά έχει πει κάποιος είναι «οι λάθος απαντήσεις σε υπαρκτά ζητήματα».
Ο Ντέννις Κέλλυ γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Μπάρνετ του βόρειου Λονδίνου, όντας ένα από τα πέντε παιδιά μιας ιρλανδικής οικογένειας, καθολικός αυτός σε ένα προτεσταντικό κοινωνικό περιβάλλον. Αυτά τα χαρακτηριστικά από μόνα τους παίζουν το ρόλο τους σε μια «οπτική από πλευρά μειονότητας». Θεωρείται ως ένας από τους ταλαντούχους νέους θεατρικούς συγγραφείς σε μια χώρα, όπως είναι η Αγγλία, η οποία έχει σπουδαία παράδοση στη συγγραφή θεατρικών έργων. Το 2009 μάλιστα το γερμανικό περιοδικό Theater Heute τον ανακήρυξε ως καλύτερο ξένο θεατρικό συγγραφέα.
Στα Ορφανά περιγράφεται η εισβολή του Λίαμ στο σπίτι της οικογένειας της αδελφής του γεμάτου αίματα, ένα επετειακό απόγευμα. Από κει και ύστερα κλιμακωτά αρχίζει να ξετυλίγεται η αναζήτηση της αλήθειας. Το μικροαστικό περιβάλλον στο οποίο διαδραματίζεται η δράση θα μπορούσε κάλλιστα να είναι ένα διαμέρισμα στον Άγιο Παντελεήμονα. Η γειτονιά είναι γεμάτη πλέον από μετανάστες, η ανεργία είναι καθοριστική, η εγκληματικότητα αυξάνεται. Το όλο σύστημα οδηγείται βαθμιαία σε υποβάθμιση με την ανασφάλεια να είναι παρούσα και όχι μόνο τα βράδια. Στην υπαρκτή αυτή προβληματική κατάσταση ο Λίαμ ένα άτομο το οποίο φέρει τα γνωστά χαρακτηριστικά ενός ΚΔΟΑ (κτηνώδης δύναμη ογκώδης άγνοια) είναι εύκολο να χειραγωγηθεί από τους ακροδεξιούς που καιροφυλακτούν. Όντας παραβατικός από νεαρής ηλικίας, δεν θέλει παρά μια ελάχιστη ώθηση ώστε να αρχίσει να υιοθετεί ρατσιστικές αξίες και πρότυπα. Την ίδια στιγμή η μικροαστική οικογένεια της αδελφής του, κενή από κοινωνικές αναφορές και στηρίγματα, επιλέγει να περιχαρακώνει ολοένα και περισσότερο τον προσωπικό απογυμνωμένο χώρο της. Απομονωμένη από τον κοινωνικό περίγυρο ο οποίος αδιαφορεί όσο και αδυνατεί να κατανοήσει ότι αυτό το υποβαθμισμένο περιβάλλον, χωρίς εναλλακτική πρόταση, καθίσταται η μήτρα όπου θα επωασθεί το αυγό του φιδιού, είναι το ίδιο ευάλωτη σε εκτροχιαστικές λογικές αρκεί να υπερασπίσει τον μικρό περίγυρό της.
Είναι ακριβώς οι ίδιες συνθήκες τις οποίες βλέπουμε να αναπτύσσονται στον Άγιο Παντελεήμονα και όχι μόνο, όπου τα υπαρκτά προβλήματα υποβάθμισης της τοπικής κοινωνίας, ελλείψει άλλης εναλλακτικής, οδήγησαν αργά αλλά σταθερά στην εκλογή του Β. Μιχαλολιάκου της Χρυσής Αυγής στο Δημοτικό Συμβούλιο σήμερα και δεν ξέρουμε σε τι άλλο, χειρότερο, αύριο.
Ο συγγραφέας κατορθώνει να μας προσφέρει ένα μεστό, πολυεπίπεδο έργο. Οι πολλαπλές δυνατότητες ανάγνωσής του μας οδηγούν και σε άλλους προβληματισμούς εκτός του περιβάλλοντος ανάπτυξης του κοινωνικού φασισμού. Όντας καθολικός ο ίδιος, αναπτύσσει μια προβληματική γύρω από το ζήτημα της άμβλωσης, της σύγχρονης οικογένειας η οποία σε ένα παγκοσμιοποιημένο πλέον περιβάλλον φαίνεται να αιωρείται ξεκρέμαστη στο πουθενά αλλά και στο ζήτημα της βίας ως φαινόμενο το οποίο υπάρχει εν δυνάμει σε κάθε άνθρωπο καθώς και την ευκολία με την οποία μπορεί να εξωτερικευθεί, ελλείψει ηθικών όσο και κοινωνικών αρχών. Στο κείμενό του παρακολουθούμε όχι μόνο την με ταλέντο κλιμάκωση της δράσης μέχρι του σημείου της αποκάλυψης της αλήθειας, αλλά και την επίσης κλιμακωτή εμφιλοχώρηση μιας καθόλα έντιμης οικογένειας στην παραβατικότητα αλλά και βαρβαρότητα, αρκεί να διατυπωθούν τα κατάλληλα καταλυτικά ερωτήματα. Πως αντιδρώ όταν το προσωπικό μου περιβάλλον κινδυνεύει; Σε μια κοινωνία αδιαφορίας πως μπορώ να προστατεύσω το περιβάλλον μου; Πως ορίζω το «εγώ» και πως τον «άλλο»;
Σε μια κοινωνία όπου η κοινότητα είναι ανύπαρκτη ( και η αγγλοσαξωνική παράδοση της ατομικότητας βοηθάει), όσο ανύπαρκτη είναι και η έννοια του συλλογικού οι προσωπικές ή μάλλον ατομικές λύσεις βρίσκουν πρόσφορο έδαφος να αναπτυχθούν. Όταν όμως αντί να περάσουμε από το εγώ στο εμείς μπαίνουμε σε μια λογική περιχαράκωσης του εγώ, η εναντίωση ενάντια στο συλλογικό ενίοτε μπορεί να προσλάβει και χαρακτήρα βαρβαρότητας.
Το περιβάλλον μέσα στο οποίο διαδραματίζεται το έργο δυστυχώς δεν αποτελεί μια μεμονωμένη περίπτωση. Η ιδεολογική κυριαρχία της παγκοσμιοποίησης με την χωρίς όρια μετακίνηση κεφαλαίων και ανθρώπων οδηγεί στην αποδόμηση των κοινωνιών, στην υπερεκμετάλλευση του άλλου, στην κατάρρευση του συλλογικού, στην μετατροπή χωρών σε χώρους ψυχών. Και όσο αυτά τα φαινόμενα δεν αντιμετωπίζονται πολιτικά, κοινωνικά, πολιτισμιακά, τόσο θα αυξάνονται, καλλιεργώντας και οργώνοντας το έδαφος στο οποίο τα άνθη του κακού ή μάλλον τα αγκάθια του φασισμού θα ανθίζουν και θα διαβρώνουν συνειδήσεις.
Ο σκηνοθέτης Β. Θεοδωρόπουλος κατορθώνει να μεταφέρει τη μεστότητα του κειμένου με μία παράσταση κατά την οποία παρακολουθούμε τη σταδιακή εξέλιξη με αμείωτο ενδιαφέρον. Γινόμαστε μάρτυρες τόσο της σταδιακής απόρριψης βολικών ψεμάτων όσο και της βήμα-βήμα μεταλλαγής μίας μικροαστικής οικογένειας. Σε ένα σκηνικό το οποίο αποδίδει το απογυμνωμένο κοινωνικό περιβάλλον η εύστοχη μουσική παρέμβαση κορυφώνει τις ψυχολογικές εντάσεις και τονίζει τις τραυματικές διολισθητικές επιλογές. Εύστοχα επίσης η χρήση των φωτισμών αποδίδει τις ρωγμές και τα αδιέξοδα του περιβάλλοντος. Κυρίως όμως κατορθώνει να αποσπάσει από τους ηθοποιούς του εξαιρετικά καίριες ερμηνείες.
Στο ρόλο του Λίαμ ο Όμηρος Πουλάκης μας δίνει ένα περιθωριακό άτομο συναισθηματικά ανάπηρο, θύμα αλλά κυρίως θύτη σε πλήρη αποκοπή από το περιβάλλον. Κατορθώνει να μεταφέρει στη σκηνή όλη την κυκλοθυμικότητα του πρωταγωνιστή ο οποίος παραπαίει ανάμεσα στην ανοησία και το σαδισμό.
Εξίσου καλός ο Μιχάλης Οικονόμου στο δύσκολο ρόλο του μικροαστού οικογενειάρχη Ντάννυ, ενός προσώπου όπου η όποια δράση είναι εσωτερική και συγκρατημένη, ταυτόχρονα όμως ψυχρά υπολογιστική με το προσωπικό συμφέρον να αποτελεί την ύψιστη αξία.
Επίσης η Μαρία Κίτσου αποδίδει το ρόλο μιας γυναίκας η οποία παραπαίει ανάμεσα στα ματαιωμένα όνειρά της και στην τυπική οικογένεια την οποία πρέπει να υπερασπιστεί με νύχια και δόντια ως έσχατο οχυρό.
Τρεις διαφορετικές προσωπικότητες οι οποίες όμως τέμνονται στο ότι είναι ορφανές από πραγματική οικογένεια, κοινωνία, ιδεολογικές και πολιτιστικές αναφορές.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΝΤΕΝΝΙΣ ΚΕΛΛΥ
ΟΡΦΑΝΑ
Μετάφραση
Κοραλία Σωτηριάδου
Σκηνοθεσία
Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος
Σκηνικά-Κοστούμια
Μαργαρίτα Χατζηιωάννου
Μουσική
Σταύρος Γασπαράτος
Σχεδιασμός φωτισμών
Σάκης Μπιρμπίλης
Βοηθός σκηνοθέτη
Κωνσταντίνος Τζάθας
Παίζουν οι ηθοποιοί
Μαρία Κίτσου (Έλεν)
Μιχάλης Οικονόμου (Ντάννυ)
Όμηρος Πουλάκης (Λίαμ)
ΘΕΑΤΡΟ ΝΕΟΥ ΚΟΣΜΟΥ
Αντισθένους 7 και Θαρύπου, Νέος Κόσμος
Τηλ. 210 9212900
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου