ΕΓΚΛΗΜΑ, ΤΙΜΩΡΙΑ, ΛΕΦΤΑ, ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥ
Του ΜΑΤΙΑΣ ΑΝΤΕΡΣΟΝ
Από την Υποδιεύθυνση Ασφαλείας Πατρών ανακοινώθηκε ότι συνελήφθη τριανταεξάχρονη αλλοδαπή ως δράστις ανθρωποκτονίας εις βάρος ογδοντάχρονης στην οποία είχε προσληφθεί ως οικιακός βοηθός. Για την ανθρωποκτονία η δράστις χρησιμοποίησε καλώδιο φορτιστή κινητού τηλεφώνου με το οποίο στραγγάλισε το θύμα στο υπνοδωμάτιο του σπιτιού που διέμενε.
Από τον Τύπο της 13ης Απριλίου 2011.
Η Σουηδία όσο και η Φιλανδία ως χώρες ήταν στην καρδιά του σοσιαλδημοκρατικού θαύματος της δεκαετίας του ΄70. Με αναπτυγμένο το σύστημα κοινωνικής πρόνοιας και παροχών (αρκετά μπροστά από την υπόλοιπη Ευρώπη) αποτελούσε πρότυπο και αναφορά για το πώς μπορεί να «ευημερήσει» μία χώρα στα πλαίσια του υπαρκτού καπιταλισμού.
Το αναπτυγμένο επίπεδο διαβίωσης των δύο αυτών χωρών συνοδευόταν ταυτόχρονα με μια ανάπτυξη του παιδαγωγικού συστήματος αλλά επίσης και από μία άνθηση του αισθήματος ανοχής. Ανοχής απέναντι στον Άλλον, στον σεξουαλικά διαφορετικό, στον αλλόθρησκο ή και άθεο, στον μετανάστη εντέλει. Όλα αυτά όμως 40 χρόνια πριν. Η κρίση του παγκόσμιου καπιταλισμού έβαλε τέλος σε ψευδαισθήσεις και αυταπάτες. Η μείωση του ρυθμού ανάπτυξης ή πιο καλά η ύφεση, η μείωση των θέσεων εργασίας ή πιο καλά ή αύξηση της ανεργίας, η υποχώρηση του βιοτικού επιπέδου ή πιο καλά η διευρυνόμενη φτωχοποίηση σε όλο και μεγαλύτερες πληθυσμιακές ομάδες, οδήγησε σε φαινόμενα πρωτόγνωρα ειδικά στις χώρες της παλιάς σοσιαλδημοκρατίας. Στις εκλογές της 17ης Απριλίου 2011 το ακροδεξιό κόμμα των Αληθινών Φιλανδών κατέλαβε την Τρίτη θέση στις βουλευτικές εκλογές στη Φιλανδία. Το συγκεκριμένο κόμμα έβγαλε 39 έδρες από τις 5 που είχε και πήρε το 20% του εκλογικού σώματος κάτω από το 20,1% των σοσιαλδημοκρατών και το 22% της Εθνικής Συμμαχίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι στις προηγούμενες εκλογές του 2007 το ποσοστό του ήταν 4% καθώς και ότι η πλατφόρμα με την οποία κατέβηκε στις εκλογές είχε να κάνει με την εναντίωσή του στους μετανάστες καθώς και με την ενίσχυση του ευρωσκεπτικισμού σε ακραία μάλιστα όρια.
Ο νεοεμφανιζόμενος συγγραφέας Ματίας Άντερσον είναι από τη Σουηδία. Αποφάσισε να γράψει το έργο «Έγκλημα, τιμωρία, λεφτά, δολοφονία συνταξιούχου» σε μια απόπειρα σχολιασμού της σύγχρονης σουηδικής κοινωνίας με τα προβλήματα που αυτή κουβαλά. Στο έργο ο κεντρικός ήρωας είναι ένας επίδοξος συγγραφέας ο οποίος προσπαθεί να συγγράψει ένα πολλά υποσχόμενο έργο έχοντας στο μυαλό του το «Έγκλημα και τιμωρία» του Ντοστογιέφσκι. Επειδή όμως ο δρόμος για την κόλαση είναι στρωμένος με καλές προθέσεις, το τελικό αποτέλεσμα της προσπάθειάς του όχι μόνο δεν έχει καμία σχέση με τον μεγάλο Ρώσο συγγραφέα, αλλά κατά τη διάρκεια της συγγραφής οι ίδιοι οι κοινωνικοί χαρακτήρες και πρωταγωνιστές του έργου του ζωντανεύουν και αυτονομούνται οδηγώντας τον σε μια κατάσταση μετεωρισμού. Ήρωες του έργου του επίδοξου συγγραφέα είναι μια οικογένεια μουσουλμάνων μεταναστών στη Σουηδία, η κόρη της οποίας αναλαμβάνει ως οικιακή βοηθός και νοσοκόμα την εξυπηρέτηση μιας ογδοντάχρονης Σουηδής με κινητικά προβλήματα. Κατά την διάρκεια της πλοκής ξετυλίγονται δύο διαφορετικοί κόσμοι. Ο κόσμος της οικογένειας είναι ο κόσμος κάποιων μεταναστών οι οποίοι έφτασαν στη Σουηδία έχοντας στο μυαλό τους την αυταπάτη ότι βρίσκουν τον παράδεισο. Η οικονομική ύφεση όμως αλλά και η άρνηση ενσωμάτωσης στην κοινωνία υποδοχής τους οδηγεί στην ανεργία και την περιθωριοποίηση. Ο κόσμος της ογδοντάχρονης από την άλλη είναι ένας κόσμος ο οποίος χρειάζεται όσο και χρησιμοποιεί τις μισθωμένες κοινωνικές υπηρεσίες της νεαρής μετανάστριας. Σε αυτό τον κόσμο η ογδοντάχρονη λόγω ηλικίας αρχίζει να χάνει την επαφή με την πραγματικότητα και δημιουργεί μυθεύματα, κατασκευάζει καταστάσεις, συμπεριφέρεται δυναστικά απέναντι στην οικιακή βοηθό, χτίζει εντάσεις. Η δύσκολη οικονομική κατάσταση στην οποία έχει περιπέσει η κοινωνία έχει οδηγήσει το φαινόμενο της ανοχής στην εξάντλησή του. Είναι γεγονός, το βλέπουμε και στη χώρα μας άλλωστε, η οικονομική δυσπραγία και αθλιότητα οδηγεί σε μικρές εμφύλιες κοινωνικές συρράξεις. Οι ιδιωτικοί υπάλληλοι ενάντια στους δημόσιους, οι άνεργοι ενάντια όσων έχουν δουλειά, ο νεανικός πληθυσμός ενάντια στις μεγαλύτερες ηλικίες και πάει λέγοντας. Το σύστημα προσπαθώντας να βγει από το επίκεντρο της κριτικής έξυπνα και με ιδεολογικούς μηχανισμούς που διαθέτει, όπως είναι τα μέσα ενημέρωσης, στρέφει τον ένα ενάντια στον άλλο, σε μια προσπάθεια κυριαρχίας του ενάντια όλων. Έτσι οι υπόγειες εντάσεις οι οποίες αναπτύσσονται ανάμεσα στους δύο κόσμους του έργου απογειώνονται σε καθοριστικές αντιθέσεις. Στα πλαίσια αυτά τα δύο παιδιά της μεταναστευτικής οικογένειας οδηγούνται σταδιακά στην απόφαση της δολοφονίας της ογδοντάχρονης. Οι προφάσεις πολλές. Η ογδοντάχρονη έχει φάει τα ψωμιά της αυτοί είναι ακόμα στην αρχή της ζωής τους. Τα λεφτά της ή έστω τα λεφτά τα οποία υποτίθεται ότι έχει, σε αυτήν δεν προσφέρουν τίποτα ενώ γι’ αυτούς είναι η διέξοδος από τη μιζέρια. Η ύπαρξη της ογδοντάχρονης είναι πλέον παρασιτική για την κοινωνία τη στιγμή που οι ίδιοι στερούνται το μέλλον τους. Η ειλημμένη απόφαση ψάχνει στηρίγματα για να δικαιωθεί. Το τσεκούρι είναι αυτό το οποίο θα δώσει τη τελική λύση.
Η σύλληψη του έργου με το εφαλτήριο του ντοστογιεφσκικού έργου θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα θεατρικό το οποίο μιλάει στην καρδιά των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι Ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και στα ηθικά διλήμματα της ανθρώπινης οντότητας. Ο Ματίας Άντερσον όμως επιλέγει έναν ανάλαφρο τρόπο προσέγγισης όλης αυτής της κατάστασης. Προσθέτοντας αρκετές κωμικές καταστάσεις, αποφασίζει να ξεφύγει από τη βαρύτητα της ατμόσφαιρας που θέλει να περιγράψει και οδηγείται έτσι σε ένα κείμενο το οποίο χάνει τη δυναμική του. Το τραγικό εξαφανίζεται και το φαιδρό έστω και εξ αντανακλάσεως παραμονεύει στη γωνία. Δείχνει να θέλει να αποφύγει την ουσιαστική προσέγγιση των προβλημάτων που συμβαίνουν γύρω του. Γιατί σε αυτή την περίπτωση θα έπρεπε να τοποθετηθεί ίσως με προσωπικό κόστος, απέναντι στα κοινωνικά θέματα, την οικονομική κατάσταση, το μεταναστευτικό με ένα ευθύ τρόπο και αυτό το αποφεύγει όπως ο διάολος το λιβάνι. Στο τέλος η όλη πρότασή του χαρακτηρίζεται από μια ελαφρότητα.
Η σκηνοθέτιδα Ελένη Σκότη επιλέγει να υπηρετήσει το πνεύμα του συγγραφέα. Έχοντας ως αφετηρία τη δήλωσή της ότι ο συγγραφέας του έργου είναι Σουηδός και η σουηδική κοινωνία απέχει πολύ από την ελληνική, στήνει μια παράσταση διασκεδαστική η οποία όμως αδυνατεί να συνδεθεί με την ελληνική πραγματικότητα. Αυτή όμως η πραγματικότητα είναι που την διαψεύδει καίρια όπως φαίνεται και στην εισαγωγή του κειμένου. Όσο και αν χρησιμοποιεί αρκετά έξυπνα σκηνοθετικά ευρήματα όσο και αν πετυχαίνει καλές ερμηνείες από τους ηθοποιούς της φτιάχνει ένα έργο το οποίο περνάει ξώφαλτσα από το τι ακριβώς συμβαίνει δίπλα μας και δίπλα της κυριολεκτικά, μιας και η έδρα της σκηνής, του θεάτρου «Επί Κολωνώ» είναι δίπλα στο Μεταξουργείο. Φεύγοντας από την παράσταση μας έχει μείνει η εντύπωση του ανολοκλήρωτου.
Οι πρωταγωνιστές υπηρετούν αρκετά καλά τους ήρωες του έργου. Ο Γιάννης Λεάκος στο διπλό ρόλο του νέου συγγραφέα όσο και του ενός αδελφού της μουσουλμανικής οικογένειας, δίνει μια αρκετά ισορροπημένη ερμηνεία. Η Χρυσή Διδαλάκη στο ρόλο της ηλικιωμένης συνταξιούχου πείθει στον ακραίο χαρακτήρα που ερμηνεύει ενίοτε όμως προσχωρεί στο γκροτέσκο υπακούοντας μάλλον στις σκηνοθετικές οδηγίες. Η Σοφία Κορώνη στο ρόλο της μετανάστριας μάνας προσφέρει μια καθαρή και άμεση ερμηνεία. Τέλος η Κατερίνα Κλειτσιώτη προσφέρει ίσως την καλύτερη ερμηνεία στο ρόλο της οικιακής βοηθού, ένα ρόλο ο οποίος βγάζει τις αντιφάσεις του ατόμου που λειτουργεί ως γέφυρα επαφής ανάμεσα στους δύο κόσμους.
Έτσι κι αλλιώς οι μικρές εμφύλιες κοινωνικές συρράξεις το επόμενο χρονικό διάστημα δυστυχώς θα εντείνονται και το θέατρο δεν θα μπορεί να τις προσπερνά εύκολα.
ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ
ΕΓΚΛΗΜΑ ΤΙΜΩΡΙΑ ΛΕΦΤΑ ΔΟΛΟΦΟΝΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΥΧΟΥ
Του ΜΑΤΙΑΣ ΑΝΤΕΡΣΟΝ
Από την Ομάδα ΝΑΜΑ
Σκηνοθέτις : Ελένη Σκότη
Πρωταγωνιστές: Γιάννης Λεάκος, Χρυσή Διδαλάκη, Κατερίνα Κλειτσιώτη, Σοφία Κορώνη.
Θέατρο ΕΠΙ ΚΟΛΩΝΩ
Ναυπλίου 12 & Λένορμαν 94 Κολωνός
Τηλ. 210 5138067
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου