ΠΕΡΙ ΖΩΩΝ της ΕΛ. ΓΕΛΙΝΕΚ

ΣΤΗ ΣΚΟΤΕΙΝΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΗΣ ΜΑΖΙΚΗΣ ΜΕΤΑΝΑΣΤΕΥΣΗΣ

ΠΕΡΙ ΖΩΩΝ της ΕΛ. ΓΕΛΙΝΕΚ

«Την 7^η Μαΐου  κατά τη διάρκεια ελέγχων προσήχθησαν στη Διεύθυνση Αλλοδαπών Αττικής 45 εκδιδόμενες γυναίκες, εκ των οποίων 35 αλλοδαπές και 10 Ελληνίδες. Σε βάρος τους βεβαιώθηκαν ισάριθμες παραβάσεις που αφορούν τη νομοθεσία για εκδιδόμενα πρόσωπα και εξετάστηκαν από κλιμάκιο του ΚΕΕΛΠΝΟ. Από τον έλεγχο διαπιστώθηκε ότι 6 εκδιδόμενες είναι φορείς του AIDS. Για τις συγκεκριμένες περιπτώσεις σχηματίστηκε δικογραφία αυτόφωρης διαδικασίας για βαριά σκοπούμενη σωματική βλάβη σε βάρος αγνώστου αριθμού προσώπων.»                                                                              Από τον Τύπο των ημερών

Την περασμένη εβδομάδα η συζήτηση στα αστυνομικά δελτία των καναλιών περιστράφηκε γύρω από το θέμα της μόλυνσης πελατών κάποιων ιεροδούλων από ΕΣΑΑ/Επίκτητο Σύνδρομο Ανοσοποιητικής Ανεπάρκειας(AIDS). Στον πανικό ο οποίος ακολούθησε ουδείς ασχολήθηκε, σε δεύτερο επίπεδο ανάγνωσης της είδησης, με το γεγονός ότι όλες οι αλλοδαπές γυναίκες βρίσκονταν παράνομα στη χώρα, χωρίς χαρτιά, θύματα του σύγχρονου δουλεμπορίου το οποίο ονομάζεται διακίνηση (trafficking). Κι όμως η διακίνηση αυτή, αντρών και γυναικών, από  παράνομα κυκλώματα με σκοπό τη σεξουαλική εκμετάλλευση, είναι ένα σημαντικό μέρος των μαζικών μετακινήσεων και μάλιστα από τα πλέον κερδοφόρα μαζί με τη διακίνηση ναρκωτικών.

Σύμφωνα μάλιστα με την έκθεση του γραφείου των Ηνωμένων Εθνών για τα ναρκωτικά και την εγκληματικότητα του 2005 (United Nations Office on Drugs and Crime 2005) το ποσοστό των γυναικών που γίνονται αντικείμενο trafficking έχει αυξηθεί από τη δεκαετία του ’80 κι εξής και σχετίζεται άμεσα με την αύξηση της διεθνούς μετανάστευσης και τη θηλυκοποίηση της φτώχιας. Εκτιμάται επίσης, σύμφωνα με στοιχεία της μη κυβερνητικής οργάνωσης STOP NOW-Stop Trafficking of People, ότι κατά την περίοδο 1990-2000 στην Ελλάδα 77.500 γυναίκες και παιδιά υπήρξαν θύματα εξαναγκαστικής πορνείας. Την ίδια περίοδο 1.700.000 άνδρες χρησιμοποίησαν εξαναγκαστικά εκδιδόμενες γυναίκες και παιδιά στην Ελλάδα ενώ δόθηκαν περίπου 6.000.000.000 ευρώ από την πελατεία για τη χρήση αυτών. Σύμφωνα με κάποια άλλα στοιχεία το 2010 συνελήφθησαν 246 δράστες εμπορίας/σωματεμπορίας εκ των οποίων οι 78 ήταν ημεδαποί και 168 αλλοδαποί.  

Η καταναγκαστική πορνεία που αφορά τη σωματική και ψυχική κακοποίηση και σεξουαλική εκμετάλλευση εξαναγκαζόμενων γυναικών και παιδιών, συνιστά το σύγχρονο δουλεμπόριο.

Η αυστριακή συγγραφέας Ελφρίντε Γέλινεκ (βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας 2004) είναι γνωστή στο ελληνικό κοινό τόσο από το σενάριο της ταινίας «Η δασκάλα του πιάνου» σε σκηνοθεσία Μίκαελ Χάνεκε όσο και από τα μυθιστορήματά της «Απληστία» και  «Λαγνεία». Ασχολούμενη ιδιαίτερα με το γυναικείο ζήτημα θεωρεί ότι η γυναίκα επέχει θέση δούλας στο σύγχρονο κοινωνικό και σεξουαλικό πεδίο. Μετά δε την ολοκλήρωση της «Λαγνείας» συνειδητοποίησε ότι ακόμα και ο λόγος καθορίζεται απόλυτα από την ανδροκρατούμενη εποχή μας και ως εκ τούτου η γυναίκα είναι η «σύγχρονη προλετάρια της γλώσσας». Υπήρξε μέλος του κομμουνιστικού κόμματος Αυστρίας από το 1974 έως το 1991. Μάλιστα ήταν από τους βασικούς επικριτές της κυβέρνησης του ακροδεξιού Χάιντε, στάση την οποία πλήρωσε με απειλές αλλά και την τρομοκράτησή της από το κατεστημένο της περιόδου. Το σύνολο του έργου της ασχολείται με τη γυναικεία σεξουαλικότητα, την καταπίεση της γυναίκας στη σύγχρονη εποχή και εντέλει με τον πόλεμο ανάμεσα στα δύο φύλα όπως αυτός αρθρώνεται στο πολιτιστικό επίπεδο. Ο λόγος της μεταφεμινιστικός, μεταδραματικός όσο και πορνογραφικός (κυρίως λόγω της αμεσότητας της γλώσσας την οποία χωρίς ενδοιασμούς χρησιμοποιεί) χαρακτηρίζεται από το καθοριστικό ρόλο που παίζει σε αυτόν η επανάληψη όσο και η στίξη ακόμα και εν τη απουσία της. Τα κείμενά της,  κείμενα χωρίς αναπνοές, πέφτουν ως ογκόλιθοι πιέζοντας τον ψυχισμό του αναγνώστη. Γι αυτό και τα θεατρικά της δεν μπορούν να ενταχθούν στα παραδοσιακά θεατρικά έργα. Περισσότερο αποτελούν θεατρικά κείμενα και γραφές τα οποία με την κατάθεσή τους αφήνονται, αυτόνομα πλέον, στα χέρια των σκηνοθετών με σκοπό να αναδειχθούν από αυτούς με τη χρήση κυρίως του σώματος.

Το «Περί Ζώων» αφορά στην αφήγηση μιας γυναίκας η οποία είναι εγκλωβισμένη στα δίχτυα της σωματεμπορίας. Το πρώτο μέρος ξεκινά με ένα μονόλογο όπου η γυναίκα «κάποια που έχει πουληθεί χωρίς να το ξέρει»  εξομολογείται τις μύχιες επιθυμίες της για τον έρωτα, κάνοντας ρομαντικά όνειρα για μια ζωή που δεν έχει ζήσει ακόμη, ευρισκόμενη όμως ήδη σε ένα προθάλαμο εκμετάλλευσης τον οποίο δεν έχει συνειδητοποιήσει. Αμέσως μετά, στο δεύτερο μέρος, αναδύεται η κυριαρχική ανδρική φιγούρα με τη μορφή των επτά ανδρών  ως ένας άλλος Χορός αρχαίου δράματος όχι με τη σοφία της Πόλης την οποία κουβαλούσε στην ελληνική τραγωδία αλλά με την υπαρκτή δύναμη και εξουσία που κατέχει στο σήμερα. Όλο αυτό κλείνει με το τελικό κρεσέντο, ένα σπαρακτικό αποκορύφωμα της ηρωίδας, χαρακτηριζόμενο από μεστό, δραματικό λόγο σε αντιδιαστολή με τον κενού ουσιαστικού περιεχομένου λόγο των ανδρών στο οποίο περιγράφεται ένα αληθινό γεγονός του 1976 (!) κατά το οποίο μια ύποπτη για δαιμονισμό θα πεθάνει κατά τη διάρκεια αλλεπάλληλων εξορκισμών από την καθολική εκκλησία, την εκκλησία που έχει κατηγορηθεί πλείστες όσες φορές για εγκλήματα παιδεραστίας.

Ο σκηνοθέτης Κ.Α.Αλάτσης παίρνει αυτό το κείμενο και εδράζει πάνω του τη δική του πρόσληψη. Εξελίσσει την ηρωίδα (πολύ καλή η Βολιώτη στο ρόλο αυτό) σταδιακά και κλιμακωτά, από Γυναίκα σε σεξουαλικό αντικείμενο προοριζόμενη για την ικανοποίηση του Άνδρα, φτάνοντάς την στο τελικό επίπεδο όπου έχει πλέον μεταμορφωθεί σε εμπόρευμα. Μια διαδικασία ύψιστου εξευτελισμού και εκμετάλλευσης. Από την άλλη πλευρά, στο Χορό των επτά ανδρών, κατορθώνει να αναδείξει όλο τον κυνισμό που κουβαλά η εξουσιαστική επίγνωση καθώς και ο  ναρκισσισμός που την συνοδεύει, αποδίδοντάς του όλα τα στυγνά χαρακτηριστικά που του αρμόζουν και αναδεικνύοντας στο τέλος την «επιχειρηματική» πλευρά της εκμετάλλευσης. Είναι ο ανδρικός Χορός ο οποίος διαπραγματεύεται τη γυναίκα με τον ίδιο τρόπο που οι τραπεζίτες διαπραγματεύονται αξίες και αγαθά. Συνένοχη/συμμέτοχη είναι όλη η επιφανής κοινωνία: πολιτικοί, δικαστικοί, ανώτεροι δημόσιοι υπάλληλοι, οικονομικοί σύμβουλοι. Η αφρόκρεμα της ανδρικής εξουσίας είναι αυτή η οποία καταδεικνύεται και κατηγορείται για τα εγκλήματά της ενάντια στη Γυναίκα.

Στην καίρια σκηνοθεσία του, ο Αλάτσης κατορθώνει να αποδώσει με επιτυχία τη δραματουργική κλιμάκωση χρησιμοποιώντας μία σειρά έξυπνων ευρημάτων. Έχοντας στη διάθεση του ένα λιτό σκηνικό από τον Αντώνη Δαγκλίδη κυριαρχούμενο από οκτώ ανισόπεδα επικλινή τραπέζια κατορθώνει να αξιοποιήσει στο έπακρο τα αντικείμενα αυτά, τοποθετώντας την ηρωίδα στη χαμηλότερη άκρη του μικρότερου από αυτά.

 Έτσι κι αλλιώς εκατό χρόνια μετά την εμφάνιση της σουφραζέτας η θέση της γυναίκας παραμένει στη γωνία της ιστορίας.  

ΠΕΡΙ ΖΩΩΝ

Γέλινεκ Ελφρίντε

2011-2012

ΘΕΑΤΡΟ ΤΕΧΝΗΣ Φρυνίχου 14, Πλάκα

Σύγχρονο Ρεπερτόριο

Μετάφραση: Αλάτσης Κ. Αλέξης

Σκηνοθεσία: Αλάτσης Κ. Αλέξης

Σκηνικά: Δαγκλίδης Αντώνης

Κοστούμια: Δαγκλίδης Αντώνης

Φωτισμοί: Βλασσόπουλος Νίκος

Διανομή

Γυναίκα: Βίκυ Βολιώτη
Άνδρες: Κωνσταντίνος Ανδρικόπουλος, Γιάννης Ασκάρογλου, Γιώργος Καρκάς, Έκτορας Λιάτσος, Θανάσης Πατριαρχέας, Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Κώστας Σιλβέστρος

Δραματουργική Επεξεργασία: Κ. Αλέξης Αλάτσης
Κίνηση: Μαρίζα Τσίγκα
Βοηθός σκηνογράφου/ενδυματολόγου: Αμαλία Θεοδωροπούλου
Φωτογραφίες: Σίμος Σαρκετζής

από Δευτέρα 19 Μαρτίου 2012
έως Τρίτη 29 Μαΐου 2012