Το μεταναστευτικό ως αντεργατικός μοχλός

Στο πολύ σημαντικό βιβλίο του για τον ελεύθερο χρόνο*, ο Gianni  Toti καταγράφει, μεταξύ άλλων, τους πολύχρονους και αιματηρούς αγώνες που δόθηκαν από την εργατική τάξη ώστε να περάσουμε από την εργάσιμη μέρα των δεκατεσσάρων και δεκαέξι ωρών σταδιακά στο κατοχυρωμένο πλέον οκτάωρο. Η πορεία αυτή δεν υπήρξε ευθύγραμμη, απεναντίας όταν το εργατικό κίνημα έφτανε στην κατοχύρωση της μείωσης του χρόνου εργασίας, το Κεφάλαιο, με τη χρησιμοποίηση των μεταναστών ως φθηνό εφεδρικό εργατικό δυναμικό, κατόρθωνε να αναιρέσει τις κατακτήσεις και να αυξήσει εκ νέου τη διάρκεια της εργάσιμης μέρας. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει:

Η μετανάστευση μετάβαλε αποφασιστικά τη ζωή των επιχειρήσεων και των εργατουπόλεων που ξεφύτρωσαν γύρω τους. οι νέες μηχανές από τη μια πλευρά και η συνεχιζόμενη προέλευση ανέργων εξ αιτίας του λιμού στην Ιρλανδία και της κατάπνιξης επαναστατικών κινημάτων της Ευρώπης, από την άλλη, επιδράσανε στους μισθούς και στο ωράριο, μειώνοντας τους μεν και αυξάνοντας το δε. Γι’ αυτό, στη δεκαετία 1840-1850 δημιουργήθηκε ένα νέο κίνημα για τη διεκδίκηση των 10 ωρών, που, ενώ είχαν καταχτηθεί σε ολόκληρη σχεδόν τη χώρα μετά από σκληρούς αγώνες, αποτελούσαν ένα μακρινό όνειρο, για τα εκατομμύρια των μεταναστών που η εξαθλίωση στην Ευρώπη τα είχε μεταφέρει –εύκολα θύματα- στις ΗΠΑ. Το μεγαλύτερο μέρος από αυτούς τους νέους «παρίες», θεωρούσε εξαιρετική τύχη το «να δουλεύει δεκατέσσερις ή και δεκάξι ώρες τη μέρα για τις δεκάρες που του παραχωρούσε φιλεύσπλαχνα το Κεφάλαιο», όπως έγραφε η «Φωνή της Βιομηχανίας».

Ο Gianni Toti δεν καταγράφει κάτι καινούργιο, δεν ανακαλύπτει την Αμερική. Δεκαετίες πριν τα ίδια πράγματα ανέφερε και ο Κάρολος Μαρξ στο κείμενό του «Μία προειδοποίηση»**. Σε μας έγκειται να αναλύσουμε τις καταστάσεις και να βγάλουμε τα απαραίτητα συμπεράσματα.

* Gianni  Toti, Ο Ελεύθερος Χρόνος, Εκδόσεις Κουκίδα, Αθήνα 2009, σ.68-69

** "Ο σκοπός αυτής της εισαγωγής εργατών είναι ο ίδιος με την εισαγωγή Ινδών κούληδων στη Τζαμάικα, δηλαδή η διατήρηση της δουλείας." Κ. Μαρξ /Μια προειδοποίηση

***Τζάννι Τότι [Gianni Toti] (1924‐2007). Ιταλός ποιητής, δημοσιογράφος, θεατρικός. συγγραφέας, κινηματογραφιστής, δημιουργός της Poetronica