ΕΑΜ-ΕΛΑΣ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ ΒΟΛΟΥ 1944
«Η Παρέλαση» της Λούλας Αναγνωστάκη.
«Εθνική εορτή. Παρέλαση Μαρτίου.
Επέτειος βελτίωσης λιγάκι του καιρού.
Μπλε ποδίτσες άσπρα συννεφάκια φοράει
η αίθρια από μια σκοπιά ημέρα.
Σημαιοφόρα πράσινα φύλλα, σημειωτόν το έαρ.
Νικητήρια παιδάκια κρατούν
χάρτινες σημαιούλες κυματίζουν
υπερήφανες μάνες….»
Κική Δημουλά "Άφετε τα Παιδία Ήσυχα"
Ένα από τα πιο σημαντικά πεδία αντιπαράθεσης στον ιδεολογικό τομέα (ίσως το σημαντικότερο μετά το βιβλίο της ΣΤ΄ Δημοτικού) ήταν οι παρελάσεις. Στο πεδίο αυτό λοιπόν οι οπαδοί της παγκοσμιοποίησης, με τη συμβολή δυστυχώς ενός σημαντικού τμήματος της αριστεράς, επεδίωκαν (στα πλαίσια της προσπάθειας εξαφάνισης οποιαδήποτε αναφοράς στην εθνική ιδιοπροσωπία) την κατάργηση των παρελάσεων. Όσο η αντιπαράθεση αυτή λάμβανε χώρα στα πεδία των τηλεοπτικών παραθύρων, ίσως και με τη βοήθεια αυτών αλλά και πρόθυμων ακαδημαϊκών, φαινόταν να παίρνουν το πάνω χέρι. Τη στιγμή όμως που προσπάθησαν να τη περάσουν στην κοινωνία, μέσω των παρεμβάσεών τους στις εθνικές επετείους, η ίδια η κοινωνία τους απέρριψε • η μάχη γι’ αυτούς είχε χαθεί οριστικά.
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την αρχή. Τι ακριβώς είναι η παρέλαση: πέρασμα, διέλευση συντεταγμένων τμημάτων, σχηματισμών (ανθρώπων, οχημάτων κτλ.) μπροστά από κάποιο χώρο, από επίσημο πρόσωπο κτλ. κυρίως σε εθνικές γιορτές, επετείους κτλ.
Αυτό το πέρασμα, η διέλευση, η πομπή τελικά είναι κάτι το οποίο συμβαίνει από αρχαιοτάτων χρόνων και σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου. Ας δούμε μερικά παραδείγματα.
Την πομπή, την παρέλαση δηλαδή, τη συναντούμε ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους στην αρχαία Αθήνα όταν η κορύφωση των Παναθηναίων εορταζόταν με την πομπή των Πέπλων. Στην πομπή που είχε τελετουργικό χαρακτήρα, μετείχαν μουσικοί που έδιναν το ρυθμό, αξιωματούχοι, νέοι που οδηγούσαν τα προς θυσία ζώα, νέες με κλαδιά ελιάς και προσφορές μέσα σε καλάθια για τη θεά. Είναι αυτή ακριβώς η παρέλαση η οποία αναπαρίσταται στη Ζωοφόρο του Παρθενώνα. Στα Ανθεστήρια, άλλη σημαντική γιορτή της αρχαίας Αθήνας κεντρική σημασία είχε η πομπική είσοδος του Διονύσου ενώ στα Ελευσίνια Μυστήρια την έκτη και σημαντικότερη ημέρα, τη μέρα του Ίακχου, η κορύφωση ερχόταν με τη συμμετοχή τριάντα χιλιάδων ανθρώπων (σύμφωνα με τον Ηρόδοτο) στην πορεία από τον Κεραμικό μέχρι το Θριάσιο Πεδίο όπου ήταν και το κέντρο των Μυστηρίων.
Αλλά ας μην πάμε μακριά. Στις μέρες μας ο εορτασμός του Πολυτεχνείου δεν είναι αυτό ακριβώς που περιγράφει ο ορισμός; πέρασμα, διέλευση συντεταγμένων τμημάτων, μπροστά από κάποιο χώρο , κυρίως σε εθνικές γιορτές, επετείους κτλ!
Με τα συντεταγμένα κομματικά, νεολαιίστικα και συνδικαλιστικά τμήματα, με στρατιωτικό βηματισμό (βλέπε ΝΑΡ), μπροστά από την αμερικανική πρεσβεία εν προκειμένω, με την ελληνική σημαία στην κεφαλή;
Και για να κλείσουμε την παράγραφο των παραδειγμάτων αξίζει να αναφέρουμε ότι στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης κάθε απελευθέρωση μεγάλης πόλης από τους γερμανούς κατακτητές εορταζόταν με πλήρη παρέλαση ενώ στα βουνά του νοτιανατολικού Μεξικού ο EZLN (Ζαπατίστικος Στρατός για την Εθνική Απελευθέρωση) υποδέχεται τους πάσης φύσεως διεθνείς αλληλέγγυους με τον Εθνικό Ύμνο και παρελάσεις παιδιών συντεταγμένου τύπου.
Η Παρέλαση γράφτηκε το 1964 κυριολεκτικά μέσα σε ένα βράδυ (όπως έχει δηλώσει η συγγραφέας) και αποτελεί το τέλος της τριλογίας της Πόλης, μαζί με τη «Διανυκτέρευση» και την «Πόλη», ανέβηκε μάλιστα στο Θέατρο Τέχνης του αείμνηστου Καρόλου Κουν.
Στο έργο αυτό της Λούλας Αναγνωστάκη οι βασικοί ήρωες είναι δύο αδέλφια, η Ζωή και ο Άρης που ζουν απομονωμένα από τον έξω κόσμο σε ένα καταπιεστικό καθεστώς, «εξόριστοι» στην ασφάλεια του δωματίου τους ενώ η μόνη τους επαφή με την πόλη και τους ανθρώπους είναι ένα «παράθυρο». Από αυτό το παράθυρο περιμένουν μία μέρα να δουν την έναρξη μίας παρέλασης εθνικής επετείου που θα λάβει χώρα στην πλατεία έξω από το σπίτι τους. Η παρέλαση ωστόσο δεν γίνεται ενώ η όλη ιστορία παίρνει μία απρόσμενη τροπή.
Τα δύο αδέλφια παραπέμπουν σε χαρακτήρες αποσυρμένους από οποιαδήποτε συμμετοχή στα κοινά, με κυρίαρχα στοιχεία αγοραφοβίας, έρμαια μιας αόρατης παρουσίας ενός απόντος πατέρα. Ευνουχισμένες προσωπικότητες λόγω της καταπίεσης της οποίας έχουν υποστεί, μικρά παιδιά αλλά και ενήλικες ταυτόχρονα, βιώνουν ένα δεσμό ανάμεσά τους ο οποίος εύκολα περνά από την ταύτιση στην ανθρωποφαγία. Είναι αυτό το πεδίο του έργου το οποίο αξίζει να ειδωθεί κάτω από ένα ψυχαναλυτικό πρίσμα. Το άλλο, ίσως και σημαντικότερο, είναι η αντιπαράθεση, η διελκυστίνδα δηλαδή ανάμεσα στο χώρο της ιδιώτευσης, τον περιχαρακωμένο προσωπικό χώρο από τη μια και το δημόσιο χώρο, το χώρο του συλλογικού από την άλλη. Όσο και αν κυριαρχούνται από την απόσυρση στα άδυτα που έχουν φτιάξει, η επαφή, έστω και οπτική μέσω του παραθύρου με τον κοινωνικό χώρο, το χώρο της παρέλασης, είναι αυτή που αντιπαλεύει την απομόνωση. Και είναι αυτή η αντιπαράθεση η οποία κάνει το έργο στα αντιμνημονιακά χρόνια τα οποία περνάμε, σύγχρονο και επίκαιρο.
Το σκηνοθέτη Ένκε Φεζολάρι αλβανικής καταγωγής, τον είχαμε συναντήσει πρώτη φορά πριν τέσσερα χρόνια ως ηθοποιό στο έργο «Ένας στους δέκα». Στην παρθενική του εμφάνιση ως σκηνοθέτη επιλέγει να αναμετρηθεί με ένα έργο βαθιά πολιτικό. Ένα έργο στο οποίο, με βάση την ιδεολογική αντιπαράθεση των περασμένων χρόνων, οι ισορροπίες είναι πολύ λεπτές. Έτσι μπορεί να διαβάσουμε στο σημείωμά του για την παράσταση «Σε εποχές όπου η κατάρρευση του νόμου και του ήθους εκμηδενίζει την ανθρώπινη υπόσταση, η ιδιώτευση έχει καταστροφικές συνέπειες για το κοινωνικό σύνολο. Η μη συμμετοχή στα κοινά, η εκούσια απομόνωση, η αδιαφορία και προπαντός ο φόβος αντιμετώπισης της πραγματικότητας παραλύει και αποδυναμώνει όχι μόνο το ίδιο το άτομο αλλά και τον περίγυρο του. Ιδιαίτερα σε περιόδους κρίσης, γίνεται εμφανές πόσο οι ζωές μας είναι άρρηκτα δεμένες αφού οι πράξεις μας έχουν «πολιτικό» αντίκτυπο στους συνανθρώπους μας. Η αδιαφορία λοιπόν, ως μια καταστρεπτική πράξη..», από την άλλη όμως δείχνει να μην είναι ανεπηρέαστος από την ιδεολογική σύγκρουση γύρω από το θέμα των παρελάσεων.
Οι δύο ηθοποιοί υπηρετούν τους ρόλους με καλές ερμηνείες, όμως φαίνεται σαν να υπάρχει μία έλλειψη συνολικής σκηνοθετικής πρόσληψης του έργου, πράγμα που το καθιστά άνισο στη προσέγγισή του. Έτσι τα ευρήματα τα οποία καλούνται να υπηρετήσουν δεν χαρακτηρίζονται πάντα ως εύστοχα. Το έργο γραμμένο στα μετεμφυλιακά χρόνια, όπου το συλλογικό είχε να αντιμετωπίσει την κρατική τρομοκρατία, χρειάζεται μια συγκροτημένη οπτική γωνία για να αναδείξει τη φρεσκάδα της επικαιρότητας την οποία κουβαλάει.
Η Παρέλαση
Κείμενο: Λούλα Αναγνωστάκη
Σκηνοθεσία: Ένκε Φεζολλάρι
Σκηνικά-κοστούμια: Δάφνη Κούτρα
Βοηθός σκηνοθέτη: Μαριάνθη Γραμματικού
Παίζουν: Μάνος Καρατζογιάννης , Βασιλική Τρουφάκου
Θέατρο του Νέου Κόσμου / Κάτω χώρος
Αντισθένους 7 & Θαρύπου /Νέος Κόσμος /Σταθμός μετρό FIX
Τηλέφωνο: +302109212900,
Παραστάσεις: Δευτέρα και Τρίτη, έως και 22 Φεβρουαρίου 2012
Ώρα έναρξης: 21.00
Τιμές εισιτηρίων: 15€ (γενική είσοδος), 12€ (φοιτητικό-κάρτες ΟΑΕΔ), 10€ (ομαδικό)
Διαβάστε περισσότερα!
