Στο κλασικό πλέον έργο του Το Δώρο ο Μος θεώρησε πως τα δώρα ως μέσα ανταλλαγής δεν είναι ποτέ χωρίς κάποιο αντάλλαγμα. Αντίθετα, διαπίστωσε ότι η ανθρώπινη ιστορία είναι γεμάτη από παραδείγματα ότι τα δώρα ωθούν στη διαδικασία της αμοιβαίας ανταλλαγής. Η έρευνά του κινήθηκε βάσει του ερωτήματος "Ποια δύναμη ενοικεί στο αντικείμενο που δίνεται, ώστε να ωθεί τον αποδέκτη να το ανταποδώσει;" (1990:3). Η απάντηση για τον Μος είναι απλή: το δώρο είναι μια "συνολική παροχή", εμποτισμένη με "πνευματικούς μηχανισμούς", στους οποίους εμπλέκεται η τιμή του παροχέα και του παραλήπτη. Τέτοιες δοσοληψίες υπερβαίνουν τα φράγματα μεταξύ του πνευματικού και του υλικού με έναν τρόπο που σύμφωνα με τον Μος είναι σχεδόν "μαγικός". Εκείνος που προσφέρει το δώρο, δε δίνει απλά ένα αντικείμενο αλλά επίσης και ένα τμήμα του εαυτού του, γιατί το αντικείμενο είναι αξεδιάλυτα δεμένο με εκείνον που το προσφέρει: "τα αντικείμενα δεν είναι ποτέ πλήρως διαχωρισμένα από τους ανθρώπους που τα ανταλλάσσουν, (1990:31).
Εξαιτίας αυτού του δεσμού που υπάρχει ανάμεσα σε εκείνον που προσφέρει και το δώρο, η πράξη της προσφοράς δημιουργεί έναν κοινωνικό δεσμό με υποχρέωση ανταπόδοσης από μέρους του παραλήπτη. Η μη ανταπόδοση σημαίνει απώλεια τιμής και status, αλλά οι πνευματικές επιπλοκές είναι πιθανώς χειρότερες: στην Πολυνησία, η αποτυχία ανταπόδοσης σημαίνει απώλεια του μάνα, της πνευματικής πηγής ευημερίας. Παραλλαγή του ίδιου θέματος απαντάται στους γηγενείς της Βόρειας Αμερικής. Ο Μος διέκρινε τρεις βασικές υποχρεώσεις:
- προσφορά - το αναγκαίο αρχικό βήμα για τη δημιουργία και τη συντήρηση του κοινωνικού δεσμού
- αποδοχή - η αρνηση αποδοχής ισοδυναμεί με απόρριψη του κοινωνικού δεσμού
- ανταπόδοση - επίδειξη τιμής και ευημερίας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου