ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΜΕΡΙΚΗ ¨ΕΠΑΝΑΚΤΗΣΗ¨ ΤΟΥ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ ΜΙΣΘΟΥ ;

Από την δεκαετία του ’60 αλλά και αργότερα, οι διεκδικήσεις της κοινωνίας από τη μία αλλά και οι υποχωρήσεις του καπιταλιστικού οικονομικού συστήματος από την άλλη, είχαν οδηγήσει πέρα από τις άμεσες οικονομικές αυξήσεις και σ’ ένα άλλο είδος παροχών τις οποίες ονόμαζαν κοινωνικό μισθό. Τούτο συμπεριλάμβανε την άμεση και δωρεάν πρόσβαση στο σύστημα υγείας, την δωρεάν εκπαίδευση, την μείωση του χρόνου εργασίας από 48 σε 40 ώρες, την αύξηση των ημερών αδείας, το φθηνό ρεύμα, τις εργατικές κατοικίες και άλλα πολλά ανάμεσα στα οποία ήταν και το φθηνό αντίτιμο μεταφοράς. Όταν από την δεκαετία του ’80 και ύστερα άρχισε η επέλαση του νεοφιλελευθερισμού τα πρώτα που άρχισαν να περικόπτονται ήταν αυτές οι παροχές του κοινωνικού μισθού.
Τις τελευταίες μέρες στη χώρα μας έχει αναπτυχθεί ένας έντονος διάλογος που αφορά μια όλο και πιο διευρυνόμενη πρακτική κατά την οποία οι χρήστες του ενιαίου εισιτηρίου (0,80 ευρώ με μιάμιση ώρα διάρκεια), μετά το τέλος της χρησιμοποίησής του από τους ίδιους, το αφήνουν σε εμφανές σημείο (συνήθως κοντά στα εκδοτήρια) ώστε να χρησιμοποιηθεί από επόμενους επιβάτες για την ώρα που έχει απομείνει. Έχουμε γίνει λοιπόν μάρτυρες ενός διαλόγου κατά τον οποίο οι μεν υπερθεματίζουν βρίσκοντας σ’ αυτή την πρακτική ‘το χαμένο συλλογικό υποκείμενο’ , οι δε κατακεραυνώνουν (εκσυγχρονιστές, ‘οικολόγοι’, ‘ σοβαροί’ επιστήμονες κ.α.) θεωρώντας ότι η συγκεκριμένη ενέργεια στρέφεται κατά των μέσων συγκοινωνίας (ιδιωτικών μην το ξεχνάμε) και άρα ενδυναμώνεται η χρήση του αυτοκινήτου.
Μέσα σ’ αυτό τον ορυμαγδό απόψεων θα προσπαθήσουμε να βάλουμε και το δικό μας πετραδάκι.
Κατ’ αρχάς το φαινόμενο αυτό δεν είναι καινούριο, τουλάχιστον σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Σε αρκετές χώρες όπου το επίπεδο του καταναλωτικού κινήματος είναι αρκετά ανεβασμένο, τέτοιες πρακτικές είναι συχνές. Αλλά και στη χώρα μας παλαιότερα έχουν γίνει προσπάθειες από φοιτητές κυρίως, για τη διεκδίκηση της δωρεάν μετακίνησης. Κάποιες φορές μάλιστα ίσχυε η δωρεάν μετακίνηση για τους εργαζόμενους βασικά, μέχρι τις 8 π.μ.. Έχουν δε υπάρξει και παραδείγματα από ευρωπαϊκά συνδικάτα (όχι βεβαίως της καθεστηκυίας λογικής) όπου εκτός από τα οικονομικά τους αιτήματα το έχουν εντάξει στα θεσμικά. Πρόχειρα μου έρχεται στο μυαλό η απεργία των εργαζομένων στα μέσα μαζικής μεταφοράς, μετά την Πορτογαλική Επανάσταση των Γαρυφάλλων κατά την διάρκεια της οποίας εργάζονταν κανονικά και μετέφεραν δωρεάν τον κόσμο. Πράγμα ασύλληπτο για όλες τις εργατικές παρατάξεις της χώρας μας.
Εν κατακλείδει η γενιά των 700 ευρώ (μιας και η συγκεκριμένη πρακτική είναι πιο διευρυμένη ανάμεσα στη νεολαία) με αυτό τον τρόπο προσπαθεί συνειδητά ή ασυνείδητα, αποσπασματικά ενδεχομένως αλλά και με όρους εν σπέρματι κινηματικούς να επαναδιεκδικήσει ένα μικρό μέρος του κοινωνικού αυτού μισθού. Το ζήτημα είναι η διεκδίκηση αυτή να μεταβληθεί σε πραγματικό κίνημα και αίτημα της κοινωνίας ώστε να κατορθωθεί η θεσμοθέτηση του φθηνού εισιτηρίου ή και γιατί όχι της δωρεάν μεταφοράς από δημόσιες (συχνές, ευέλικτες, οικολογικές) συγκοινωνίες.
Κι είναι ακριβώς αυτή η θεσμοθέτηση η οποία θα μεταφέρει το βάρος της μετακίνησης από το αυτοκίνητο στα δημόσια μέσα μεταφοράς.