Οι δικαιωματιστές του ΣΥΡΙΖΑ και το raison d’ etat

Της Νεφέλης Λυγερού

Μπορεί να «κατάπιαν» αμάσητο ένα ολόκληρο μνημόνιο, αλλά για τα δικαιώματα δεν σηκώνουν μύγα στο σπαθί τους. Πρόκειται για μία ολόκληρη κατηγορία στελεχών της Κουμουνδούρου, τους οποίους ο πρώην αναπληρωτής υπουργός Γιάννης Πανούσης είχε αποκαλέσει «αριστεροί του τίποτα». Κέντρο και «ορμητήριό» τους ήταν και παραμένει η Επιτροπή Δικαιωμάτων του ΣΥΡΙΖΑ. Στο όνομα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα εν λόγω στελέχη υπηρετούν με ιδεολογικό φανατισμό και με αμφιλεγόμενες πρακτικές ένα είδος μεταμοντέρνας «θρησκείας». Η μετατροπή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε «θρησκεία» δεν είναι μόνο ελληνικό φαινόμενο, ούτε περιορίζεται στον χώρο του ΣΥΡΙΖΑ. Στην Αριστερά, όμως, έχει συνυφανθεί με αντιεξουσιαστικά ιδεολογήματα, διαμορφώνοντας τις τελευταίες δεκαετίες ένα εκρηκτικό ιδεολογικό μίγμα.

Όσο ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν ένα μικρό κόμμα διαμαρτυρίας του 3-4%, κανείς δεν έδινε σημασία στις συχνά ακραίες απόψεις των δικαιωματιστών. Ούτε σ’ αυτές που αφορούσαν την αποδόμηση της εθνικής ταυτότητας και ευρύτερα τα εθνικά θέματα, ούτε στις άλλες που αφορούσαν την υψηλής ή χαμηλής έντασης «επαναστατική βία».
Ύστερα, όμως, από τον σχηματισμό της κυβέρνησης Τσίπρα τον Ιανουάριο του 2015, το μέχρι τότε περιθωριακό αυτό ρεύμα, μαζί με τον υπόλοιπο ΣΥΡΙΖΑ, διείσδυσε στους κρατικούς μηχανισμούς και κάποιες φορές απέκτησε καθοριστικό ρόλο. Οι αντιλήψεις τους μπορεί να είναι ακραία μειοψηφικές στην κοινωνία, αλλά κυριαρχούν στην Κουμουνδούρου, έστω και αν τα άλλα εσωκομματικά ρεύματα απέφευγαν τις δικές τους ρητορικές και πρακτικές ακρότητες.

Η «κίνηση των 53»

Οι δικαιωματιστές συσπειρώνονταν στην «κίνηση των 53», η οποία στήριζε τον Αλέξη Τσίπρα, διατηρώντας, όμως, μία πολιτική αυτονομία και διαπραγματευόμενη μαζί του τις εσωκομματικές ισορροπίες. Είναι ενδεικτικό το δημόσιο διάβημα της κίνησης όταν ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν αξιωματική αντιπολίτευση.
Η πρόσφατη μνημονιακή στροφή δεν προκάλεσε μόνο την απόσχιση της Αριστερής Πλατφόρμας του Παναγιώτη Λαφαζάνη. Ήταν μία σκληρή δοκιμασία και για την «κίνηση των 53». Είχε προκαλέσει όχι μόνο ισχυρούς τριγμούς, αλλά και τη διάσπασή της. Υπολογίζεται ότι τρία στα δέκα στελέχη της αποχώρησαν από τον ΣΥΡΙΖΑ ή αδρανοποιήθηκαν, όπως ο πρώην γραμματέας Κορωνάκης.
Όσοι παρέμειναν, το πούλησαν ακριβά. Αν και είναι υπερβολική η εκτίμηση ορισμένων στην Κουμουνδούρου ότι ο Τσίπρας έχει γίνει όμηρος της «κίνησης των 53» στα εσωκομματικά, είναι αλήθεια ότι για τη στήριξη που του προσέφεραν τους αντάμειψε με κυβερνητικά αξιώματα και επιρροή στο κόμμα.

Από τον Πανούση στον Τόσκα

Από τα πρώτα βήματα της κυβέρνησης Τσίπρα, οι δικαιωματιστές είχαν τότε στοχοποιήσει τον Πανούση, ζητώντας με δημόσιες παρεμβάσεις (επανειλημμένες ανακοινώσεις της Νεολαίας) την απομάκρυνσή του από το υπουργείο Προστασίας του Πολίτη. Θεωρούσαν ότι η πολιτική του ήταν ασύμβατη με τις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, έτσι όπως τουλάχιστον αυτοί τις αντιλαμβάνονταν.
Υπό την επήρεια αντιεξουσιαστικών αντιλήψεων, οι δικαιωματιστές ζητούσαν την κατάργηση των φυλακών υψίστης ασφαλείας, του τεστ DNA και των καμερών, αλλά και την κατάργηση των ΜΑΤ. Ζητούσαν ακόμα και τον αφοπλισμό της αστυνομίας, όταν οι κακοποιοί είναι συχνά οπλισμένοι με καλάσνικοφ.
Ο πρωθυπουργός δημόσια κάλυπτε πολιτικά τον Πανούση. Δεν έκανε, όμως, τίποτα για να μαζέψει όσους τον είχαν στοχοποιήσει. Αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να σέρνεται μία υπόγεια σύγκρουση, η ηχώ της οποίας έβγαινε που και που στην επιφάνεια. Το ποιος είναι ο νικητής φάνηκε όταν μετά τις εκλογές του Σεπτεμβρίου του 2015 ανακοινώθηκε η σύνθεση της νέας κυβέρνησης.
Ο πρωθυπουργός απομάκρυνε τον Πανούση αφενός λόγω των ανορθόδοξων δημόσιων παρεμβάσεων του, αφετέρου λόγω της έντασης που είχε δημιουργηθεί στις σχέσεις του όχι μόνο με τον δικαιωματιστή υπουργό Δικαιοσύνης Νίκο Παρασκευόπουλο, αλλά και με τον ισχυρό τότε υπουργό Εσωτερικών Νίκο Βούτση. Όπως και να το δει κανείς, ήταν μία νίκη των δικαιωματιστών.

Πύρρειος νίκη

Πύρρειος νίκη, ωστόσο, δεδομένου ότι η ίδια η λογική της άσκησης εξουσίας δεν ανέχεται για πολύ τέτοιες αντιλήψεις. Στο τελευταίο ανασχηματισμό ο Παρασκευόπουλος απομακρύνθηκε από το υπουργείο Δικαιοσύνης. Στο δε υπουργείο Προστασίας του Πολίτη παραμένει ο Νίκος Τόσκας παρότι έχει κι αυτός με τη σειρά του είχε γίνει μόνιμος στόχος των δικαιωματιστών.
Η αλήθεια είναι ότι με την πάροδο του χρόνου και την τριβή με τις προκλήσεις που συνεχώς εγείρει η διακυβέρνηση, οι δικαιωματιστές έχουν σταδιακά διολισθήσει στο περιθώριο, συνήθως βολεμένοι στον βιότοπο της Κουμουνδούρου.
Όσον αφορά τα ιδεολογήματά τους μοιάζουν ολοένα και περισσότερο με «παιδική ασθένεια». Μια «παιδική ασθένεια», ωστόσο, για την οποία ακόμα και οι κυνικοί της κυβέρνησης Τσίπρα δείχνουν κατανόηση, σχεδόν τρέφουν αισθήματα τρυφερής συμπάθειας. Ίσως, επειδή, αποτελεί ιδεολογικό κομμάτι που τους συνδέει με άλλες εποχές…